W okresie PRL-u czytelnicy regularnie dostawali serie komiksów edukacyjno-historycznych o tematyce wojennej. Mam na myśli m.in. takie pozycje jak “Dziesięciu z Wielkiej Ziemi”, “Kapitan Kloss” czy chociażby “Podziemny Front”. Oczywiście komiksy te w dużej mierze zabarwione były tonem propagandowym i w wielu kwestiach brakowało im obiektywnego punktu widzenia. Po transformacji ustrojowej rynek zalały komiksy o zgoła innym charakterze. 

Główne wydawnictwa skupiły się na przedrukach zagranicznych serii superbohaterskich, fantasy czy science fiction. Polski komiks wojenny powrócił na rynek w ostatnich latach w głównej mierze za sprawą Instytutu Pamięci Narodowej. Niestety - w odróżnieniu do czasów PRL - tym razem komiksy wojenne wydawane są w znacznie niższych nakładach, i z tego względu wiele tego typu pozycji stanowi głównie łakomy kąsek dla kolekcjonerów. A szkoda, bo tego typu literatura powinna być dostępna masowo dla młodzieży.

Kilka dni temu zapowiadałem na łamach bloga debiut komiksu “Operacja Freston” autorstwa Marzeny Kumosińskiej i Tomasza Kleszcza. Dzięki uprzejmości autorki udało mi się zdobyć jeden z fizycznych egzemplarzy tej pozycji (komiks jest dostępny także w wersji elektronicznej pod tym linkiem). Jest to jeden z przykładów dobrze zrealizowanego komiksu wojennego traktującego o ciekawym epizodzie z okresu II Wojny Światowej - misji “Freston”. Dlaczego dobrze zrealizowanego? Bo podanego w przystępnej, obiektywnej formie i świetnie zilustrowanego. Komiks nie jest przegadany - zachowano bardzo dobre proporcje między ilością tekstu, a wersją graficzną. Odbiór tej pozycji jest zdecydowanie pozytywny - czyta się ją lekko niczym dobrą powieść sensacyjną. Do komiksu autorka dołączyła materiały dodatkowe - m.in. kalendarium czy biografie głównych bohaterów operacji.

Misja Freston była ostatnią brytyjską misją wojskową SOE (Special Operations Executive), która została przerzucona do okupowanej Polski. Jej celem było nawiązanie kontaktu między dowództwem Armii Krajowej (AK) a dowództwem sowieckim. Misja została zrzucona na spadochronach w nocy z 26 na 27 grudnia 1944 roku. Po wylądowaniu została przyjęta przez żołnierzy AK. Nie osiągnęła jednak swoich celów. Sowieci odmówili nawiązania współpracy z AK i kontynuowali politykę represji wobec polskiego podziemia. Żołnierze trafili do więzienia, skąd wyszli dopiero po konferencji jałtańskiej.

Historia jest o tyle ciekawa, że opisuje jeden z wojennych epizodów, o których nie słyszy się na co dzień. Przyznam szczerze, iż mimo historycznej żyłki, nie słyszałem chyba wcześniej o misji “Freston” lub też czas skutecznie zatarł moją wiedzę (głównie licealną) w tym temacie. Dzięki komiksowi utrwaliłem sobie w głowie to wydarzenie. Problem w tym, że jestem czytelnikiem po 40-tce, a ta pozycja powinna trafić do mnie co najmniej dwie i pół dekady wcześniej. 

Słowa uznania należą się nie tylko Marzenie Kumosińskiej - autorce scenariusza, która w przystępny dla młodzieży sposób podała informacje o operacji “Freston”, ale także ilustratorowi. Kadry są duże i przejrzyste, a styl graficzny utrzymany w realistycznej konwencji. Warstwa graficzna trzyma naprawdę wysoki poziom. Odsyłam Was zresztą nie tylko do elektronicznej wersji komiksu, ale także na stronę Tomasza Kleszcza, gdzie w dziale “ilustracje” możecie zapoznać się z próbką możliwości autora. “Operacja Freston” to zresztą kolejna jego publikacja zrealizowana dla IPN.

Wszystkim czytelnikom, których interesuje tego typu tematyka, mogę z czystym sumieniem polecić ten komiks. Szkoda tylko, że większość z Was będzie musiała zadowolić się jedynie wersją elektroniczną. Co prawda IPN pisze na swojej stronie internetowej, że wydawnictwo będzie bezpłatnie dystrybuowane w szkołach oraz placówkach edukacyjnych na terenie całego kraju, ale mój syn powiedział mi, że do tej pory nie słyszał w szkole o rozdawaniu tego typu publikacji. Szkoda, bo to właśnie młodzież powinna masowo zapoznawać się z takimi pozycjami. 

A jeśli chcecie poszerzyć swoją wiedzę o tej misji, polecam Wam też audycję Jerzego Tuszewskiego (zrealizowaną dla Polskiego Radia) z cyklu "Za kulisami tajnych akcji II wojny światowej" poświęcona misji "Freston":